Hofmanskapelleke

Herdenking van het 150-jarig bestaan van deze kapel op 19 oktober 2025 door onze heemkring

Karel Hofman, die het landbouwbedrijf van zijn vader  verderzette, trad in het huwelijk met Maria Heirbaut (1856 - 1939). Het gezin is afgebeeld op de foto. Karel zetelde voor de liberalen in de gemeenteraad en was van 1908 tot 1920 schepen. In 1932 besloot het schepencollege de gewezen Kerselarestraat  (verlengde van de Kruisstraat) naar Karel Hofman te noemen.

De hoeve (op de hoek van de Kruisstraat en de Karel Hofmanstraat) werd nadien uitgebaat door Karel’s oudste zoon, Camille Hofman (1878-1951), en vervolgens na verkoop en verbouwing door Marcel De Mey en Zulma Moens.

Op de foto rechts boven: 

Boven: Hofman Jean (x Catharina De Rop), Hofman René (jong gebleven), Hofman Frans (x Antoinette Roggheman), Hofman Arthur (x Philomena Huyck), Hofman Kamiel (jong gebleven)

Midden: De Rop Catharina, Aline Hofman (dochter v. Jean Hofman), Suzanne Hofman, Mariette Hofman (dochter v. Frans Hofman), Celestine Hofman (dochter v. Jean Hofman), Justine Hofman Van Causbroeck (op de arm, dochter van Frans Hofman, juf HH-school Otterstraat)

Onder: Maria Hofman, Karel (Charles) Landbouwer (schepen van Sint-Gillis, zoon bouwheer van het Hofmans-kapelleke), Leon Hofman, Avelina Heirbaut (x Karel Hofman), Maria Hofman (dochter van Jean Hofman)

Aan de buurtbewoners

De heemkundige kring Marcel Bovyn uit Sint-Gillis kan dit jubileumjaar van de kapel niet ongemerkt laten voorbijgaan.

Daarom zullen wij op zondag 19 oktober 2025 om 11 uur een kleine herdenking organiseren aan de kapel.

Er wordt aan de zijgevel een pancarte bevestigt met tekst en uitleg over de geschiedenis van de kapel.

Schepen Laurens Hofman, een afstammeling van Petrus en Karel Hofman, zal een gelegenheidstoespraak

houden. Nadien volgt naar goede gewoonte een receptie.

We nodigen U als buurtbewoner van harte uit om aanwezig te zijn op deze herdenking.

Het “Hofmans Kapelleke” is inderdaad een pareltje van cultureel erfgoed in onze gemeente.

Dit is mede te danken aan de jarenlange goede zorgen van het echtpaar Robert Veyt en Marie-Jeanne Lenaert

die we bij deze gelegenheid in de bloemetjes willen zetten.

Tot zondag 19 oktober om 11 uur aan het kapelleke!

Voor de werkelijk geïnteresseerden, hier de volledige brontekst uit de gids van A. Stroobants

O.-L.-Vrouw van Lourdeskapel (1875-heden)

Karel Hofmanstraat 2, kad. sectie C, nr. 458a Ondzochtgever: Karel Hofman Ontwerper: arch. Clemens Sterck (Dendermonde) Bouwjaar 1875 Eigenaars: fam. Lenaert e.a. (Dendermonde) Beschermd monument: 4-12-2003

De huidige Karel Hofmanstraat (voordien Kerselaarstraat en later een onderdeel van de Kruisstraat) is een bochtige straat tussen de Kruisstraat en de Moerstraat. Hier staat een uit 1875 daterende kapel, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, met aan de straatzijde gelegen gevoegd huis (nrs 2-4). Op de herdenkingsplaat in de voorgevel lezen we de inscriptie: UIT DANKBAARHEID / DE FAMILIE P.J. HOFMAN / 1875. Dit Hofman's kapelleken, zoals het in de volksmond ook wordt genoemd, werd opgericht in 1875 voor de mirakuleuze genezing van Karel Hofman na een bedevaart naar Lourdes. De kapel werd ingewijd op 8 augustus 1875. In het Liber Memorialis van Sint-Gillis lezen we hierover: "Op zondag, 8 Augustus, had hier eene schoone plechtigheid plaats. Er werd op dien dag gewijd eene fraaie Kapel in de Kruisstraat. Zekere Charles Hofman, zoon van Petrus-Joannes, had uit dankbaarheid over zyne genezing de bedevaart naar Lourdes ondernomen, en de vader, een welstellend landbouwer, had gewild dat er een heiligdom aan zijne hofstede opgericht werd ter eere van O.L.V onbevlekt ontvangen. Een kunstenaar van Gent, de heer Van Biesbrouck heeft eene grot vervaardigd gelijk aan die van Lourdes, en een schoon beeld er in geplaatst. De toewydings geschiedde in de tegenwoordigheid van meer dan 2000 menschen, aan wie de heer Onderpastor De Veirman eene schoone aanspraak toestuurde, hun opwekkende de Moeder Gods te vereeren, te bidden tot bekering der zondaren en van zelfs boetveerdigheid te doen. Men vertrok processiewijze van achter het Kruis op den weg naar Lebbeke, van op het hof van Henricus Heirbaut". Joannes Carolus (Karel) Hofman (Sint-Gillis-bij-Dendermonde °2-12-1848 / †9-5-1930) was de oudste zoon van Petrus Joannes Hofman (1801-1890), wiens initialen op de gedenkstenen staan vermeld, en van Cornelia Van Biesbroeck. Karel (Charles) Hofman, die het landbouwbedrijf van zijn vader zou verder zetten, trad nadien in het huwelijk met Maria Heirbaut (1856-1939). Het gezin telde acht kinderen. Hij zetelde voor de liberalen in de gemeenteraad en was van 1908 tot 1920 schepen. De hoeve, inmiddels grondig verbouwd, werd nadien uitgebaat door hun oudste zoon Camile Hofman (1878-1951). In 1932 besloot het schepencollege de gewezen Kerselaarstraat naar Karel Hofman te noemen. Er bleef in het archief van de kerk van Sint-Gillis-Binnen een plan bewaard met een "nieuw dak Kapel toegewijd aan onze lieve Vrouw van Lourdes opgericht door den heer Hofman". Dit plan, getekend Cl. Sterck, Dendermonde 20 januari 1877 voorzag een verbreding van de bestaande kapel met twee beuken, elk voorzien van een altaar. Deze nooit gerealiseerde verbouwingen schijnt er op te wijzen dat ook de bestaande kapel door Clemens Sterck werd ontworpen.

De schuin in een straatbocht ingeplante kapel is een sobere georiënteerde, eenbeukige kapel, opgetrokken uit rode baksteen en verlevendigd met gesinterde bakstenen, verwerkt in de aflijnende baksteenfries met dropmotief. De kapel heeft een geteerde plint en een recent verniewd zadeldak bedekt met leien (Wim Van Den Bossche). De met een puntgevel bekroonde voorgevel is opengewerkt met een groen geschilderde, spitsbogige vleugeldeur, gevat in een witgeschilderde beraapte omlijsting met vernieuwd houtwerk. De gevel is bekroond met een smeedijzeren kruis. In elke zijgevel zit een klein spitsboogvenstertje met ijzeren roedenverdeling en gekleurd glas. Links van de deur zit de hierboven beschreven arduinen gedenksteen. De kapel heeft een rechthoekig grondplan, een in het laatste kwart van de 20ste eeuw vernieuwde marmeren bevloering en een bepleisterd en beschilderd tongewelf. De muren waren oorspronkelijk beschilderd met neogotische motieven. De oostelijke wand is afgesloten door een ijzeren hek met ingewerkte offertbus. Tegen de wand staat een imitatie van de grot van Lourdes, met de gepolychromeerde plaaststeren beelden van O.-L.-Vrouw van Lourdes en van de H. Bernadette. Op het altaar en op de grond staan, beelden en beeldjes van H. Rita, een Madonna, H. Antonius van Padua, H. Jozef met Jezuskind, een Jezuskind met het H. Hart. De verdere versiering bestaat uit een houten Paternoster, vazen met bloemen, noveenkaarsen, een kandelaar, een ronde kaarsenstandaard,een icoon met een kruisbeeld, een marmeren wijwatervat, enz.. Een gepolychromeerde gekruisigde Christus op een houten kruisbeeld hangt aan de zoldering. In de kapel staan een achttal zitstoelen.

Bronnen

SAD, Kerkarchief Sint-Gillis-Binnen, nr. 1281, Liber Memorialis, en nr. 171 (plan 1877), doc. 308 A

VIOE, Dendermonde, Religieuze architectuur, dossier DO002236, p.39-41

Info Werkgroep Cultureel Patrimonium

F. De Potter & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der Provincie Oost-Vlaanderen, vierde reeks, arrondissement Dendermonde, eerste deel, 1,1, Gent, 1867; Sint-Gillis, p.17.

M. Bovyn, Toponymie van Sint-Gillis-bij-Dendermonde, in GOKD, BU nr. 16, Dendermonde, 1948, p.55 nr. 375 en p.82, nr. 454.

Heemkring Marcel Bovyn, Het gaat om uw straat, Dendermonde, 2011, tentoonstellingsbrochure, p.14.